آدنوئیدهای کودک ممکن است گاهی متورم و گاهی عفونی شوند اگر آدنوئیدهای بزرگ شده باعث مشکلات خواب یا تنفس شوند پزشک ممکن است برداشتن آدنوئید را توصیه کند در این نوشتار در مورد ماهیت آدنوئیدها، علائم بزرگ شدن آن ها و دلایل برداشتن آن ها بحث می کنیم همچنین روش برداشتن آدنوئید، خطرات و عوارض احتمالی و بهبودی پس از جراحی توضیحاتی می دهیم.
آدنوئیدها غده هایی هستند که در بالای گلو، پشت بینی و سقف دهان قرار دارند. آن ها بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند آدنوئیدها قبل از این که میکروب ها از طریق بینی باعث بیماری شوند آن ها را جذب میکنند اما این ممکن است باعث تورم و التهاب آدنوئیدها شود. بزرگی و تورم آدنوئید باعث اختلال در تنفس و خواب می شود و فرد ممکن است احساس درد در گلو داشته باشد.
بزرگ شدن مداوم آدنوئیدها می تواند شیپور استاش را مسدود کند این لوله یا شیپور بین گوش میانی و حلق قرار دارد و تبادل مایع و هوا بین حلق و گوش میانی را به عهده دارد. انسداد این لوله باعث تجمع مایع در گوش می شود که می تواند منجر به عفونت گوش میانی شود و در پی آن فرد مبتلا احساس کم شنوایی دارد. اگر بزرگ شدن آدنوئیدها علائم ایجاد کند پزشک ممکن است در ابتدا سعی کند مشکل را با داروها یا درمانهای دیگر درمان نماید اگر علائم ادامه یابد پزشک ممکن است جراحی برای برداشتن آدنوئیدها را توصیه کند آدنوئیدها در دوران کودکی بزرگتر هستند و پس از آن شروع به کوچک شدن می کنند برای اکثر افراد آدنوئیدها پس از رسیدن به سن نوجوانی بسیار کوچک و یا ناپدید می شوند با این اوصاف حذف و برداشتن آدنوئید بیشتر در کودکان خردسال اتفاق می افتد. با این حال اگر احتمال سرطان یا تومور روی آدنوئید وجود داشته باشد ممکن است گاهی اوقات بزرگسالان نیاز به برداشتن آدنوئید داشته باشند.
پزشک پیش از توصیه به برداشتن آدنوئید سابقه پزشکی کودک را در نظر می گیرد پزشک با مدنظر قرار گرفتن مشکلات زیر در مورد جراحی تصمیم می گیرد.
- عفونت های مکرر گوش که به آنتی بیوتیک ها جواب نمی دهد.
- تجمع مایع در گوش و گوش درد ناشی از تورم
- خواب آلودگی بیش از حد در طول روز به دلیل اختلالات خواب
- مشکلات رفتاری یا یادگیری در نتیجه خواب بی کیفیت
- خروپف یا آپنه خواب به دلیل بزرگ شدن آدنوئید
بیشتر اوقات آدنوئیدهای بزرگ شده کودکان را تحت تأثیر قرار می دهند. نوزادان و کودکان کوچکتر ممکن است نتوانند بیان کنند که درد دارند یا سایر علائم آدنوئید متورم را بیان کنند. برخی از علائمی که در نوزادان و کودکان بروز می کند و باید مراقب باشیم عبارتند از:
- تنفس مکرر از دهان
- گرفتگی یا آبریزش بدون بیماری
- دهان خشک و لب های ترک خورده
- تنفس پر سروصدا
- صدای بینی
- عفونت های مکرر و مدام گوش
- خرناس
- خواب بی کیفیت یا وقفه تنفس در خواب
این علائم همیشه نشان دهنده تورم آدنوئید در کودک نیست اما مهم است که با پزشک تماس بگیرید.
پزشکی که کودک را جراحی می کند متخصص و جراح گوش و حلق و بینی است. پزشکان معمولاً کودک را حین جراحی تحت بیهوشی عمومی قرار می دهند به این معنی که آن ها خواب هستند و دردی را احساس نمی کنند. مهم است که کودک چند ساعت قبل از عمل از خوردن و نوشیدن خودداری کند تا از استفراغ در طول عمل جلوگیری شود. برای آدنوئیدکتومی جراحان از ابزاری برای دیدن داخل گلو و حفره بینی استفاده می کنند آن ها می توانند از طریق پشت گلو به آدنوئیدها دسترسی پیدا کنند بنابراین به ایجاد برش خارجی نیازی نیست. جراح بافت آدنوئید را برمی دارد در بیشتر موارد عمل جراحی کمتر از یک ساعت طول می کشد و در صورت عدم وجود عارضه کودک می تواند در همان روز به خانه برود.
در بسیاری از موارد پزشک ممکن است لوزه ها را همراه با آدنوئیدها خارج کند. لوزه ها نیز غده هایی هستند که به محافظت در برابر میکروب ها کمک کنند با این حال آن ها به جای قرار گرفتن در پشت بینی، در پشت گلو قرار دارند. گاهی هم لوزه ها و هم آدنوئیدها متورم و عفونی می شوند برداشتن هر دو غده به طور همزمان به عنوان برداشتن لوزه شناخته می شود. همه کسانی که به آدنوئیدکتومی نیاز دارند نیاز به برداشتن لوزه ندارند و بالعکس. پزشک در مورد برداشتن آن ها براساس علائم و سابقه پزشکی کودک تصمیم می گیرد.
در آمریکا جراحان در هر سال 130.000 هزار برداشت و جراحی آدنوئید انجام می دهند. جراحی آدنوئید به طور کلی بی خطر است و عوارض جانبی آن بسیار کم می باشد. خطرات احتمالی عبارتند از:
- مشکلات بلع
- تب
- تهوع و استفراغ
- گلودرد
- گوش درد
- بوی بد دهان
ممکن است کودک تا چند روز پس از جراحی، در گلو و بینی و گوش احساس درد و ناراحتی داشته باشد. پزشک ممکن است داروهای مُسکن تجویز کند که با یا بدون نسخه می توانید این داروها را تهیه کنید این ها نباید شامل آسپرین باشد. به طور کلی اکثر کودکان پس از برداشتن آدنوئید در عرض یک تا دو هفته بهبود می یابند انجام کارهای زیر ممکن است به بهبودی کودک کمک کند.
- ارائه مایعات فراوان برای کمک به جلوگیری از کم آبی بدن. اگر کودک به اندازه کافی آب نمی خورد یا احساس بیماری می کند بستنی ها ممکن است مفید باشد.
- خوردن غذاهای نرم می تواند به رفع گلودرد کمک کند. نوشیدنی های ولرم در اولویت قرار دارد.
- نگه داشتن و استراحت کودک در خانه
- اجتناب از سفر با هواپیما حداقل تا 2 هفته
تب خفیف در روز جراحی معمول است اما اگر تب بالای 102 درجه فارنهایت باشد و حال کودک بد به نظر برسد ضروری است با پزشک خود تماس حاصل کنید. تنفس پُر سروصدا و یا خروپف تا 2 هفته بعد از جراحی عادی است پس از فروکش کردن تورم این حالت ها قطع می شوند.
یکی از علائم بزرگ شدن آدنوئیدها عفونت و درد گوش می باشد که بر اثر تجمع مایع در گوش میانی ایجاد می شود اگر این عفونت به موقع درمان نشود و باعث پارگی پرده گوش گردد و ساختارهای گوش میانی را تحت تاثیر قرار دهد کودک دچار کم شنوایی طولانی و مدت دار می شود و این کم شنوایی باعث اختلال در رشد گفتار و زبان کودک و یادگیری کودک می گردد در کنار درمان های دارویی و جراحی، معمولاً سمعک هم پیشنهاد می شود تا کودک از این اختلالات مصون بماند.
